Scrollen op je telefoon met de tv aan, luisteren naar een podcast op anderhalve snelheid terwijl je als een wervelwind je huis schoonmaakt of in gesprek zijn met een huisgenoot én intussen je administratie bijwerken… Het brengt je iets. Het is een oplossing. Het los iets op en het verlost je ergens van.
Meestal creëer je deze oplossing minder bewust en dus ook minder intentioneel dan in de voorbeelden hiervoor. Zo vind je jezelf bijvoorbeeld plots in een hoek op zolder, hoewel je begonnen was met het vouwen van de sjaals die over een haak van de kapstok hingen. Je merkt ineens op dat je al ruim een half uur een vakantiehuisje zoekt, terwijl je een mail schreef aan een collega en die in één van de tientallen geopende tabs nog slechts uit de aanhef blijkt te bestaan.
Onbewust of niet. Het is geen probleem. Het is een oplossing.
Hoezo oplossing? Vaak en veel afgeleid zijn en makkelijke afgeleid raken is toch juist het probleem van mensen met AD(H)D?
Snel en makkelijk afgeleid raken kan zeker lastig of uitdagend zijn, maar het is de oplossing voor onrust, ongemak, irritatie, frustratie, verdriet, boosheid of angst. Ook is het de oplossing voor nog veel meer dan deze opsomming van gevoelens en emoties. Het is de meest logische oplossing gezien jouw creativiteit, vindingrijkheid, energie en bovenal de meest voor de hand liggende oplossing gezien jouw voorkeur: wegraken van dat wat te intens, te lastig en pijnlijk voelt.
Deze menselijke geneigdheid, dit menselijke fenomeen is mij niet vreemd. Sterker nog: het speelt ten volle op tijdens het schrijven van dit verhaal. Zo zoek ik in een ander tabblad dan waarin ik dit verhaal schrijf naar jasmijnparels. De aanleiding is de thee die ik intussen drink, die is getrokken van jasmijnparels waarvoor ik in mijn ogen onlangs veel te veel betaalde. Dat stoort me. Ik vermoed dat er een goedkopere aanbieder is. De thee is overigens wel erg lekker en het drinken ervan vormt een aangename afleiding.
De herinnering aan de aankoop van de jasmijnparels, de lichte irritatie en het gevoel afgezet te zijn; het maskeert allemaal de werkelijke oorzaak van mijn zoektocht naar goedkopere jasmijnparels. Want naast deze zoektocht en het drinken van de thee hanteer ik nog andere afleidingsmanoeuvres. Zo stuur ik intussen ook een appje naar een nicht want haar dochter wordt vandaag vier jaar en ligt er daarnast een nagelvijl binnen handbereik, die ik zo nu en dan oppak en waarmee ik dan één of enkele nagels vijl. Ogenschijnlijk om niet alleen de vorm van mijn nagels bij te werken, maar vooral om ervoor te zorgen dat er geen haakjes aan mijn nagels zitten die me ertoe uitnodigen om op mijn nagels te bijten, want daar wil ik graag mee stoppen.
Het vijlen helpt daartegen en het is fijn als ik goedkopere jasmijnparels vindt, maar wat al deze nevenactiviteiten tijdens het schrijfproces mij bovenal brengen is afleiding. In mindere mate van het schrijven – hoewel ik snap dat het er alles van wegheeft dat het me juist hiervan afleid – maar op een diepere, emotionele laag weet ik dat mijn nevenactiviteiten me weghouden bij de onrust, het ongemak en alles wat er nog meer te voelen is wanneer ik iets schrijf dat door anderen gelezen gaat worden. Alleen al het idee dat anderen lezen wat ik schrijf, brengt heftige gevoelens in me naar boven en deze blijven voelbaar zolang mijn hoofd het verhaal dat ik wil delen blijft verwoorden en mijn vingers deze woorden typen.
Intussen ben ik naar boven gelopen en heb ik een foto gemaakt van onze poes Miep die in de hoogslaper van mijn jongste dochter ligt te dutten. Geenszins een functionele activiteit, wel leuk. Ook kookte ik opnieuw water en de dure jasmijnparels hangen nu voor een twee keer in mijn kop. Zo, denkt de geboren Hollander in mij tevreden, daarmee zijn de idioot dure parels toch al met de helft in prijs verlaagd. Ik haal het theezeefje – met het idee om er nog een derde kop van trekken – vroegtijdig uit mijn kop en neem voorzichtig een slokje. Ik concludeer teleurgesteld dat de thee toch nog wat langer moet trekken en dat een besparing van 66,6 procent niet haalbaar is en ik me tevreden moet stellen met een besparing van 50 procent.
Ik ga je mijn andere afleidingsmanoeuvres besparen, anders wordt dit verhaal ook drie keer langer, maar mijn punt met de voorbeelden die ik al gaf is gemaakt. Het zou je bovendien vervelen als ik het relaas over mijn afleiding voortzette, want het begint mij zelfs al te vervelen. Deze verveling, de ergernis over het afgeleid zijn is overigens helpend, niet alleen nu tijdens het schrijven van dit verhaal, maar ook tijdens het schrijven van andere teksten en het uitvoeren van andere taken. De verveling en ergernis motiveren me om het afgeleid raken en zijn te onderzoeken, er naartoe te gaan om zodoende de kans te vergoten dat ik dit gedragspatroon doorbreek.
Zoals ik ook bij mijn cliënten werk aan het ontwikkelen van diepgaand inzicht in destructieve fenomenen – daarmee bedoel ik fenomenen die zich voordoen in hun leven en die hen belemmeren in het creëren van een authentiek en integer bestaan, een leven dus dat recht doet aan wie zij zijn – doe ik dat evengoed zelf. Soms zijn de fenomenen in mijn leven overeenkomstig met die van mijn cliënten. Het moge inmiddels duidelijk zijn dat afgeleid raken en zijn, voor mij binnen het schrijfproces een herkenbaar fenomeen is.
De afleiding lost ook voor mij iets op, verlost me van iets. Het is een oplossing zolang ik de werkelijke, constructieve en duurzame oplossing nog niet dragen kan. Wanneer ik echter stilsta bij de gevoelens die er opkomen tijdens het schrijven, wanneer ik deze de ruimte geef, dan zie ik dat deze voortkomen uit een incongruent zelfbeeld, een identiteit die niet past bij het schrijven van een tekst die door anderen wordt gelezen. Diep van binnen leef ik met het idee dat ik niet de vaardigheden, de attitude, de waardigheid en zeggingskracht heb die passen bij iemand die schrijft voor een publiek. Hieraan ligt een veelheid aan faalervaringen op schrijfvlak ten grondslag, maar zelfs ook eerdere en meer algemeen vormende ervaringen zoals het opgroeien in een gezin waar middelmatigheid werd geprezen en excelleren werd afgewezen en relaties waarin liefde er was op wisselende voorwaarden en constante aanpassing vroeg en ik mezelf bovenal nog geen onvoorwaardelijke liefde waardig achtte.
Het vinden van de precieze of meest bepalende ervaring of oorzaak is minder belangrijk dan dat het me inmiddels veel vaker wel lukt om aanwezig te blijven bij wat ik voel. Dit zorgt ervoor dat steeds duidelijker wordt op welke ervaring, ideeën en zelfbeeld deze gevoelens gebaseerd zijn, als dat het erbij aanwezig blijven ervoor zorgt dat er verwerking plaatsvindt, dat de gevoelens werkelijk worden doorvoeld. Wat me werkelijk helpt is de ervaring in het hier-en-nu dat ik deze gevoelens kan dragen. Hiermee groeit mijn draagkracht en valt er tegelijkertijd steeds minder te dragen doordat er verwerking plaatsvindt. Nu ik me eenmaal overgeef, echt bij mijn gevoel blijf, snijdt het mes dus aan twee kanten en wordt het schrijven snel veel makkelijker, maar het was jarenlang dermate spannend en uitdagende dat het mijn schrijfproces belette.
De veelheid aan (geneigdheid tot) afleiding tijdens het schrijven van dit verhaal, laat me zien dat er ook voor mij nog veel te ontdekken valt als het gaat om afgeleid raken en zijn, maar het staat inmiddels voor mij vast dat afleiding tot nu toe een oplossing was en dat het dit soms nog is. Het was geen probleem. Het was ook niet de afleiding die mijn schrijfproces belette. De afleiding beschermde me tegen de gevoelens die ik nog niet kon dragen. Gevoelens die dus ook nog niet onderzocht konden worden.
Dat kan nu wel. Lang niet altijd, zeker niet in perioden waarin er ook in mijn leven spreekwoordelijke druk op ketel staat. Maar wel in momenten van rust en ontspanning, die ik ook steeds vaker en bewuster creër. Momenten waarop ik niet alleen de tijd heb om te schrijven, maar er vooral ruimte is om de gevoelens die opspelen er te laten zijn en om deze te onderzoeken. Zoals op deze dinsdagochtend thuis met mijn telefoon op stil, dochters op school en kat in de hoogslaper. De gevoelens komen op en ik word een moment stil, geef ze de ruimte. Dan adem ik een keer diep in en uit en leid ik mijn vingers terug naar de knoppen van mijn toetsenbord.
Mijn meest recente verhaal van voor dit verhaal dateert van oktober 2023. Afgelopen zomer – terwijl ik op vakantie was – schreef ik spontaan en haast moeiteloos de startgids (deze kun je hier gratis aanvragen), nu voel ik de ruimte om (weer) verhalen te schrijven. Ik schrijf ‘weer’ tussen haakjes omdat het schrijfproces nu anders en bewuster is, dan enkel spontaan en intuïtief zoals ik voorheen schreef. Ik deel in mijn verhalen fenomenen die zich voordoen bij cliënten en in contact met mijn cliënten (en de herkenning die ik daarbij zelf ervaar).
Blijf ondertussen ook vooral luisteren naar de podcast van De ADHDacademie via Spotify. Daarin bespreek ik allerlei ideeën, ervaringen, inzichten en gewoonweg fijne en leuke voorbeelden over hoe je leven met ADHD meer ontspannen, gefocust, vrijer en fijner kan worden. Je vindt in de afleveringen volop herkenning, erkenning en inspiratie. In de verhalen die ik hier publiceer ga ik een laag dieper en als het je gelukt is om dit verhaal tot hier te lezen, dan lijk jij eraan toe om deze diepere, emotionele laag te verkennen. Wil je geen verhaal missen? Schijf je dan hier in en ontvang voortaan de inspiratiemails van De ADHDacademie.
Wil je nog een laag dieper en ben je klaar om toe te werken naar een authentiek en integer bestaan met ADHD? Een bestaan dus dat recht doet aan wie jij werkelijk bent? Dan is het jaartraject van De ADHDacademie wellicht iets voor jou. Hier vind je alle informatie. Het is nog tot 1 april 2025 mogelijk om in te stappen. Hierna sluiten de deuren. Het volgende jaartraject start op 1 januari 2026.